 |
| အာနန္ဒာဘုရား |
အာနန္ဒာဘုရားကို ပုဂံခေတ် ကျန်စစ်သားမင်း(1084–1113)လက်ထက် AD(1090) တွင် တည်ထားတော်မူခဲ့သည်။ ကျန်စစ်သား မင်းလက်ထက်တွင် ဟိမဝန္တာတောရှိ နန္ဒမူလှိုဏ်ဂူမှ ရဟန္တာများ ပုဂံပြည်သို့ ကြွရောက်တော်မူလာကြသည်။ ထိုရဟန္တာအရှင်သူမြတ်များ၏မိန့်ကြားချက်အတိုင်း နန္ဒမူလှိုဏ်ဂူကို သဘောကျကာ နန္ဒမူလှိုဏ်ဂူကဲ့သို့ အာနန္ဒာစေတီတော်ကို တည်ထားတော်မူစေခဲ့ပါသည်။
အာနန္ဒာစေတီသည် ဂူပုထိုး(Temple) ပုံစံဖြင့် တည်ထားတော်မူသောစေတီတော်ဖြစ်ပါသည်။ အလျား(၁၆၈)ပေမြင့် ပြီး၊ အနံတစ်ဖက်လျှင်(၂၈၉)ပေ ရှိသည်။ အာနန္ဒာစေတီတော်တွင် ဘုရားဆင်းတုတော်၊ ဓာတ်တော်၊ မွေတော်များနှင့် ရွှေ၊ ငွေ၊ ကျောက်သံပတ္တမြားများထည့်သွင်းကာ ဌာပနာထားသည်။
အာနန္ဒာစေတီတော်ပရဝုဏ် အတွင်း အရှေ့၊ အနောက်၊ တောင်၊ မြောက် အရပ်လေးမျက်နှာတွင် မုခ်ဦး တစ်ခုစီဖြင့် မုခ်ဦး(၄)ခုရှိသည်။ အလယ်မဏ္ဍိုင် အရပ်လေးမျက်နှာတွင် ပွင့်တော်မူပြီးသော ဘုရားလေးဆူအား ရည်မှန်းကာ ဘုရားလေးဆူကို တည်ထား သည်။ ဘုရားတစ်ဆူလျှင် (၁၈)တောင်မြင့်သည်။ မြောက်ဘက်အရပ်တွင် ကကုသန်ဘုရား၊ အရှေ့ဘက်တွင် ကောဏဂုံ၊ တောင်ဘက်တွင် ကဿ ပ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဂေါတမဘုရားဟူ၍ ဗုဒ္ဓရပ်တော်မူ ရုပ်ပွားတော် (၄)ဆူ တည်ရှိပါသည်။
ထိုရုပ်ပွားတော်များအနက် တောင်နှင့် မြောက်ဘက်ရုပ်ပွားတော်နှစ် ဆူသည်သာ ပုဂံခေတ်လက်ရာ ကျန်ရှိသည်။ ရုပ်ပွားတော်များကို အလင်းရောင်ရရှိရန်အတွက် အပေါက်များ ဖောက်ထားသဖြင့် ရုပ်ပွားတော်များကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းဖူးမြင်နိုင်ပါသည်။ ရုပ်ပွားတော်များကို အတွင်းပတ်လမ်း၊ အပြင်ပတ်လမ်းဖြင့် ကာရံထားသည်။ ပတ်လမ်းနှစ်ထပ်လုံးတွင် ဗုဒ္ဓဝင်ကျောက်ဆစ် ပန်းတမော့ရုပ်တုများ ထည့်ကပ် ထားသည်။
မုခ်ဦးမှ တံခါးများပိတ်ထားပါက ဘုရား အတွင်းပိုင်းလင်းနေအောင် ဆောင်ရွက်ထားသည့်အနုပညာမှာ လက်ရာမြောက် လှပါသည်။ အတွင်းပတ်လမ်းတ လျှောက်တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ကူး သည့်နေရာများတွင် တံတားခုံများဖြင့် ဆက်သွယ်ထားသည်။ ထိုတံတားခုံများ ကို သစ်တစ်ခုမပါ သံတစ်ချောင်းမပါဘဲ အုတ်များဖြင့်ဆက်၍ ထားသည်မှာ လက်ရာ မြောက်လွန်းလှသည့် မြန်မာ့ ဗိသုကာလက်ရာဖြစ်သည်။
အာနန္ဒာဘုရား၏အတွင်း နံရံပတ်လည်တွင်ဗုဒ္ဓဝင်ဆိုင်ရာ ကျောက်ဆင်းတုတော်များ၊ နံရံဆေးရေးပန်းချီ များဖြင့် အလှဆင်ထားသည်။ ယခုအခါ ခေတ်ကာလကြာမြင့်လာသည်နှင့်အမျှ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကြောင့်လည်း ကောင်း၊ လူတို့၏တန်ဖိုးမထား ဖျက်ဆီး မှုများကြောင့်လည်းကောင်း အချို့နေရာ များတွင်သာ နံရံဆေးရေးပန်းချီနှင့်မှင်စာ များကိုမြင်တွေ့နိုင်တော့သည်။ ကျောက် ဖြင့်ထုလုပ်ထားသော ရှင်အရဟံရုပ်ထု နှင့်ကျန်စစ်သားမင်းကြီး၏ရုပ်ထုကို ယနေ့တိုင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။
အာနန္ဒာစေတီတော်၏ အပြင် ဘက်အောက်ခြေပတ်လည်နှင့် အထက် ပစ္စယံများတွင် စဉ့်ကွင်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် နတ်၊ ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား လာရောက်ဖူး မြော်နေပုံ၊ မာရ်နတ်စစ်သည်များက မြတ်စွာဘုရားရှင်အား စစ်တိုက်ရန်လာ ကြပုံ၊(၅၅၀) ဇာတ်နိပါတ်ပုံတော်များဖြင့် အလှဆင် ထားသည်။ ပုံတော်စုစုပေါင်း (၁၄၇၂)ခုရှိသည်။ အထက်ကွမ်းတောင် လှိုဏ်ဂူများတွင် ဘုရားဆင်းတုတော် (၂၀)ဆူထားရှိပြီး မုခ်ဦးထွက်ထောင့်၏ အထက်မုခ်ဦးတွင် ခြင်္သေ့ရုပ်(၁၄၈)၊ နတ်ရုပ်(၂၈)၊ စေတီရံ(၂၄)ဆူတည်ရှိ သည်။
အောက်ခံနှင့်အထက်ပစ္စယံအဆင့် ဆင့်စေတီကွမ်းတောင်များသည် တစ်ခု နှင့်တစ်ခု ညီညာစွာယှက်စပ်နေသည့် အတွက်အချိုးအစားပြေပြစ်လှ သည် ကိုလည်းတွေ့မြင်နိုင်သည်။ ပုဂံတွင်ရှိ သောစေတီပုထိုးများထဲတွင် အာနန္ဒာ စေတီတော်သည် လက်ရာအမြောက် ဆုံး၊ အနုအစိတ်ဆုံးဘုရားအဖြစ်နာမည်ကြီး ကျော်ကြားသည်။
.jpg)
အာနန္ဒဘုရားပွဲကို နှစ်စဉ် ပြာသိုလပြည့်နေ့မှ ပြာသိုလကွယ်နေ့အထိ ရက်သတ္တ(၂)ပတ်ကြာ ကျင်းပလေ့ ရှိကြသည်။ ဘုရားပွဲတော်အတွင်း အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှ ဘုရားဖူးခရီးသည်များ လာရောက်ကြသကဲ့သို့ ဈေးသည်များကလည်း ဒေသထွက်ကုန်များကို ရောင်းချကြသည်။